Jak wyszkolić skrzydlatego żołnierza?

– Wszystkie wartościowe gołębie pocztowe są zdolne do lotów i orientowania się w ciemności po przejściu stopniowego wyszkolenia – teza wydawałoby się dość kontrowersyjna. A jednak wcale nie jest to opinia, któregoś z oderwanych od rzeczywistości hodowców, wymądrzających się na punkcie wkładań. Taki cytat znalazł się w instrukcji dotyczącej szkolenia wojskowych gołębi. Teczka archiwalna, która ją zawiera, jest datowana na lata 1921–1926.

Sto lat temu nasze wojsko przygotowywało gołębie do zadań, które nawet dzisiaj wydają się dość karkołomne, a czasem budzą niedowierzanie. Wiemy, jak wiele kontrowersji, a nawet podejrzeń wywołują sytuacje, gdy np. z lotów maratońskich gołębie są rejestrowane w nocy. Ocena takich zdarzeń nie jest celem tego artykułu. Warto jednak przyjrzeć się dokumentom polskiej i amerykańskiej armii, by prześledzić, w jaki sposób niegdyś szkolono gołębie do takich wyzwań, jak: powrót do ruchomych gołębników, kursowanie w dwie strony czy właśnie loty nocne. Może w dobie popularyzowania się maratonów i supermaratonów, metody stosowane przed wiekiem nadal mogłyby się przydać do trenowania naszych asów przestworzy?

Wybrane źródła:
– Centralne Archiwum Wojskowe, Oddział IV Sztabu Generalnego (Głównego), sygn. I.303.7.525 (lata 1921–1926).
– Instructions on Reception, Care and Training of Homing Pigeons in Newly Installed Lofts at U.S. Navy Air Bases, Navy Department, Office of Naval Operations, (Aviation), Washington D.C., March 20, 1918.
– Instrukcja o gołębiach pocztowych, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1923.
– Instrukcja o hodowli i tresurze gołębi pocztowych, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1931.
– The Homing Pigeon, War Department, TM 11-410, Washington 1945.
– Training Manual no. 32, The Pigeoneer, United States Army, Washington 1924.